Open Network (TON) là gì?
Open Network (TON) là một blockchain Layer-1 phi tập trung ban đầu được phát triển bởi đội ngũ đứng đằng sau ứng dụng nhắn tin nổi tiếng Telegram, đặc biệt là bởi anh em nhà Durov. TON được thiết kế để cung cấp một blockchain hiệu suất cao có khả năng xử lý các ứng dụng cũng như giao dịch quy mô lớn. Không giống như nhiều dự án blockchain được phát triển bởi các thực thể đơn lẻ hoặc các nhóm giới hạn, TON nổi bật nhờ việc chuyển đổi sang mô hình phát triển hướng đến cộng đồng. Sau khi Telegram ngừng tham gia trực tiếp do những thách thức về quy định, cộng đồng nhà phát triển toàn cầu đã tiếp quản, tiếp tục phát triển dự án dưới cùng một tên, nhấn mạnh tính chất phi tập trung và cam kết duy trì giao thức nguồn mở (open-source protocol).
Tổng quan về blockchain TON | Nguồn: Tonviewer
Lịch sử ra mắt Open Network (TON)
Hành trình của TON bắt đầu khi Telegram dưới sự lãnh đạo của Pavel Durov, tìm cách tạo ra một nền tảng blockchain có thể tích hợp với dịch vụ nhắn tin của mình để kích hoạt các ứng dụng an toàn, nhanh chóng và có thể mở rộng. Năm 2018, Telegram đã phát hành sách trắng (whitepaper) cho Open Network Telegram, thu hút sự chú ý và đầu tư đáng kể thông qua đợt chào bán coin lần đầu (ICO) rất thành công đã huy động được 1,7 tỷ USD. Dự án đầy tham vọng này nhằm mục đích tích hợp nhiều dịch vụ khác nhau, chẳng hạn như domain name service (dịch vụ tên miền phi tập trung) (DNS), virtual private network (mạng riêng ảo) (VPN) và nền tảng cho các ứng dụng phi tập trung (dApp).
Tuy nhiên, dự án phải đối mặt với những rào cản pháp lý đáng kể khi Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) can thiệp, cho rằng việc bán token gốc của TON - Gram, cấu thành một đợt chào bán chứng khoán chưa đăng ký. Điều này dẫn đến phán quyết của tòa án, yêu cầu tạm dừng dự án vào năm 2020. Sau đó, Pavel Durov thông báo rằng Telegram sẽ ngừng tham gia vào dự án.
Bất chấp việc rút lui của Telegram, dự án TON vẫn tồn tại nhờ nỗ lực của cộng đồng. Các nhà phát triển và những người đam mê blockchain từ khắp nơi trên thế giới đã tập hợp lại để tiếp tục phát triển công nghệ của TON dưới các hình thức mới, chẳng hạn như Free TON và sau đó đơn giản là The Open Network, duy trì tầm nhìn của dự án và mở rộng khả năng mà không cần sự tham gia trực tiếp của Telegram.
Tether đã hợp tác với TON Foundation và ra mắt quỹ đầu tư trị giá 60 triệu USD USDT trên blockchain Open Network (TON) vào tháng 4 năm 2024, định vị TON là blockchain lớn thứ 11 trong số 16 blockchain hỗ trợ Tether. Sự hợp tác này cũng giới thiệu stablecoin Tether Gold (XAUT) được chốt bằng vàng trên TON, với các khoản thanh toán xuyên biên giới miễn phí giao dịch, được xử lý tức thời và đơn giản như gửi tin nhắn trực tiếp trên Telegram tới 900 triệu người dùng.
Toncoin (TON) là gì?
Toncoin là tiền điện tử gốc của Open Network (TON), đóng một vai trò đa diện trong hệ sinh thái. Chức năng chính của token là tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của dApps và đóng vai trò là nhiên liệu cho mạng. Ngoài việc phát triển ứng dụng, Toncoin cũng là một phần không thể thiếu trong quá trình xử lý giao dịch trên mạng của TON, bao gồm các sàn giao dịch xuyên chuỗi (cross-chain exchanges), trong đó token này được sử dụng để thanh toán phí giao dịch.
Trong lĩnh vực an ninh mạng, Toncoin được sử dụng trong cơ chế stake tăng cường bảo mật blockchain. Các nhà đầu tư sử dụng Toncoin để xác thực các giao dịch và đổi lại, bảo mật mạng và các dịch vụ của nó. Toncoin cũng cho phép tham gia thanh toán dữ liệu phi tập trung cho các dịch vụ như TON DNS và TON Proxy, những dịch vụ quan trọng để duy trì một loạt các chức năng phi tập trung của mạng.
Hơn nữa, Toncoin được sử dụng trong hoạt động quản trị thông qua TON VOTE, một nền tảng trao quyền cho cộng đồng tham gia vào quá trình ra quyết định. Hệ thống bỏ phiếu này giúp chủ sở hữu token tác động đến quỹ đạo phát triển và thay đổi chính sách trong hệ sinh thái TON.
Toncoin (TON) cũng được tích hợp liền mạch vào ứng dụng Telegram, cho phép người dùng thực hiện chuyển tiền điện tử miễn phí hoa hồng (commission-free) tới bất kỳ người dùng Telegram nào trực tiếp thông qua ứng dụng. Sự tích hợp này cũng hỗ trợ việc sử dụng Toncoin trong các ứng dụng phi tập trung khác nhau của Telegram, nâng cao tiện ích và khả năng tiếp cận tiền điện tử cho người dùng hàng ngày.
Vào tháng 3 năm 2024, Telegram thông báo rằng họ sẽ chia sẻ 50% doanh thu quảng cáo với chủ sở hữu kênh và các khoản thanh toán sẽ được thanh toán trên blockchain TON, được phân phối bằng Toncoin. Giá trị Toncoin đã tăng 40% sau thông báo này, đánh dấu một ứng dụng trong thế giới thực của tiền điện tử này và được liên kết với ứng dụng nổi tiếng Telegram.
Tokenomics Toncoin (TON) và động lực thị trường
TON DeFi TVL | Nguồn: DefiLlama
Mạng lưới TON là nơi sở hữu hơn 650 dApp tính đến tháng 4 năm 2024 và tự hào có tổng giá trị tài sản bị khóa trên các nền tảng DeFi (TVL) trị giá hơn 160 triệu USD. Tokenomics của Toncoin được cấu trúc để hỗ trợ một mạng lưới mạnh mẽ và có thể mở rộng. Toncoin có tổng nguồn cung tối đa là 5 tỷ token, với nguồn cung lưu hành hiện tại là 3,47 tỷ. Mô hình cung này hỗ trợ nhu cầu hoạt động của mạng và hệ thống phần thưởng cho trình xác thực và stakers.
Mô hình kinh tế của Toncoin được thiết kế để khuyến khích sự tham gia và đầu tư vào mạng lưới. Trình xác thực là những nhân tố rất quan trọng cho việc duy trì và bảo mật của blockchain, được trả thù lao bằng Toncoin cho các dịch vụ của họ. Điều này không chỉ góp phần bảo mật mạng mà còn phân phối quyền quản trị và kiểm soát một cách dân chủ hơn giữa những người dùng. Người dùng cũng có thể tham gia stake, cung cấp token của họ cho trình xác thực để mang đến phần thưởng bổ sung, từ đó góp phần vào sự mạnh mẽ chung của mạng.
Biểu đồ giá TON/USDT kể từ tháng 1 năm 2024 | Nguồn: KuCoin
Đồng tiền gốc TON đã mang lại lợi nhuận từ đầu năm (year-to-date) (YTD) lên đến hơn 177% vào thời điểm viết bài, bắt đầu năm ở mức khoảng 2.30 USD và tăng lên trên 7 USD vào giữa tháng Tư. Vốn hóa thị trường của Toncoin vượt quá 22 tỷ USD, tăng 71% trong tháng vừa qua. Các nhà phân tích hàng đầu như CoinCodex và Changelly dự báo giá token TON sẽ vượt qua mức 10 USD và thậm chí là 22 USD trong năm 2024, tùy thuộc vào điều kiện thị trường.
Sự kiện IPO của Telegram có ảnh hưởng đến Toncoin như thế nào?
IPO tiềm năng của Telegram (Phát hành công khai lần đầu) đã tạo ra tiếng vang lớn trong thị trường tiền điện tử, đặc biệt ảnh hưởng đến Toncoin, token của Open Network (TON). Giá của Toncoin đã tăng mạnh, tăng hơn 60% trong những ngày sau thông báo về khả năng IPO của Telegram sẽ diễn ra. Sự gia tăng này được thúc đẩy bởi sự quan tâm và niềm tin đối với hệ sinh thái rộng lớn của Telegram, bao gồm TON.
Khả năng Telegram có thể được bán cổ phần ra công chúng thúc đẩy sự chú ý đáng kể cho tất cả các dự án liên quan, bao gồm cả TON. IPO không chỉ có thể cung cấp cho Telegram nguồn vốn cần thiết để mở rộng hoạt động mà còn nâng cao tính hợp pháp và ổn định của dự án trong mắt các nhà đầu tư và người dùng tiềm năng. Đối với Toncoin, điều này có nghĩa là khả năng áp dụng và mức độ sử dụng sẽ tăng lên vì nhiều người dùng hơn trong mạng lưới rộng lớn của Telegram có thể bắt đầu khám phá và sử dụng Toncoin cho các giao dịch và chức năng quản trị khác nhau trong hệ sinh thái TON.
Hơn nữa, việc tích hợp TON vào Telegram và dòng tiền tiềm năng từ IPO có thể thúc đẩy sự phát triển và mở rộng hơn nữa khả năng của mạng, giúp Toncoin trở thành một khoản đầu tư hấp dẫn. Các nhà đầu tư và người quan sát thị trường đang theo dõi chặt chẽ diễn biến này, dự đoán rằng đợt IPO thành công có thể củng cố vị thế của Toncoin trên thị trường và có khả năng thúc đẩy mức định giá và tiện ích cao hơn.
Tham khảo bài viết về cổ phiếu và IPO tiềm năng liên quan đến tiền điện tử.
Các tính năng nổi bật của TON Blockchain
Blockchain Open Network (TON) sử dụng kiến trúc đa chuỗi phân đoạn vô hạn (infinite sharded multi-chain architecture) thích ứng. Hệ thống này sử dụng cách tiếp cận từ dưới lên trong đó các chuỗi tài khoản cá nhân (individual account chains) ban đầu được nhóm thành shard chains (chuỗi phân đoạn). Các chain này cho phép tương tác bên trong và giữa chúng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc xử lý giao dịch song song trên nhiều chuỗi. Thiết lập này tạo ra một "blockchain của các blockchain", nâng cao đáng kể khả năng mở rộng và tính linh hoạt của mạng.
Cơ chế gửi tin nhắn không đồng bộ và cơ chế định tuyến Hypercube
Kiến trúc đổi mới của TON bao gồm việc gửi tin nhắn không đồng bộ, cho phép giao dịch và trao đổi tin nhắn trên mạng mà không yêu cầu xử lý đồng bộ. Tính năng này rất quan trọng cho việc mở rộng quy mô vì cho phép các giao dịch được xử lý độc lập và song song. Ngoài ra, TON sử dụng cơ chế định tuyến hypercube (hypercube routing) để định tuyến tin nhắn giữa các chuỗi phân đoạn một cách hiệu quả. Thiết lập này giảm thiểu độ trễ và tối đa hóa thông lượng cho mạng bằng cách đảm bảo tin nhắn có thể di chuyển qua đường dẫn ngắn nhất có thể trong cấu trúc mạng phức tạp.
Giao dịch giữa các shard (Cross-Shard Transactions)
Một trong những đặc điểm nổi bật của TON là khả năng xử lý hiệu quả các giao dịch giữa các shard (phân đoạn). Những giao dịch này, bao gồm việc trao đổi dữ liệu hoặc giá trị giữa các shard khác nhau rất quan trọng để duy trì công suất xử lý cao và khả năng mở rộng của mạng. TON đảm bảo sự giao tiếp liền mạch giữa các shard thông qua các cơ chế định tuyến tinh vi sử dụng cấu trúc hypercube để giảm thiểu độ trễ và tối đa hóa hiệu quả.
Khả năng mở rộng thông qua Dynamic Sharding
Dynamic Sharding (phân đoạn động) là một tính năng then chốt khác của TON, cho phép mạng thích ứng linh hoạt với các thay đổi về tải (load) bằng cách chia và hợp nhất các shard chains khi cần thiết. Sự linh hoạt này đảm bảo mạng có thể mở rộng hiệu quả và duy trì hiệu suất cao bất kể khối lượng giao dịch.
Cơ chế đồng thuận bằng chứng cổ phần (PoS)
TON hoạt động trên một cơ chế đồng thuận Bằng chứng cổ phần, tiết kiệm năng lượng hơn so với cơ chế đồng thuận Bằng chứng công việc truyền thống được sử dụng bởi các mạng như Bitcoin. Cách tiếp cận này không chỉ làm giảm tác động môi trường mà còn tăng cường tốc độ giao dịch và khả năng mở rộng mạng. Trình xác thực trong mạng được chọn dựa trên cổ phần của họ trong mạng, thúc đẩy quá trình xác thực an toàn và phi tập trung.
Cơ chế đồng thuận PoS giúp giảm mức tiêu thụ năng lượng của mạng, giúp TON trở thành giải pháp blockchain thân thiện với môi trường. Cùng với kiến trúc của mình, TON duy trì phí giao dịch thấp, giúp người dùng thực hiện giao dịch và tham gia vào các hoạt động Open Network một cách tiết kiệm.
Máy ảo Ton Virtual Machine (TVM)
Ton Virtual Machine (TVM) là thành phần then chốt của Open Network (TON), đóng vai trò là môi trường thực thi cho hợp đồng thông minh trong blockchain TON. Thành phần này đóng vai trò tương tự như máy ảo Ethereum Virtual Machine (EVM) trong đó nó xử lý và thực hiện các hợp đồng thông minh cũng như xử lý các chuyển đổi trạng thái của mạng. TVM được thiết kế đặc biệt để xử lý một loạt các hoạt động cần thiết cho hợp đồng thông minh, bao gồm phân tích tin nhắn đến, quản lý dữ liệu liên tục và tạo tin nhắn mới. TVM cũng hỗ trợ các phương pháp mã hóa (cryptographic methods) khác nhau và phép toán số học, tăng cường tính bảo mật và tính linh hoạt, có khả năng thực hiện các hợp đồng tài chính và toán học phức tạp một cách hiệu quả.
Kiến trúc này cho phép thông lượng giao dịch cao và khả năng mở rộng, hỗ trợ mục tiêu của TON là hỗ trợ hàng tỷ người dùng và giao dịch trên mạng phi tập trung. Với các bản cập nhật gần đây, TVM đã mở rộng khả năng của mình, giới thiệu mã hóa nâng cao và các lệnh mới (new instructions) để hợp lý hóa việc phát triển hợp đồng thông minh và cải thiện hiệu suất mạng tổng thể.
Tổng quan về hệ sinh thái TON
Các thành phần chính của hệ sinh thái TON | Nguồn: ton.org
Dưới đây là các mảnh ghép chính trong hệ sinh thái Open Network:
TON DNS
Thành phần TON DNS của Open Network hoạt động tương tự như Hệ thống tên miền (Domain Name System) truyền thống trên internet nhưng có tính chất phi tập trung. Nó cho phép gán tên có thể đọc được cho các tài khoản, hợp đồng thông minh và dApp trong hệ sinh thái TON. Tính năng này đơn giản hóa sự tương tác của người dùng, giúp mạng dễ truy cập hơn bằng cách cho phép người dùng điều hướng bằng cách sử dụng tên đơn giản thay vì địa chỉ mật mã phức tạp.
TON Storage
TON Storage cung cấp các giải pháp lưu trữ tệp phi tập trung tương tự như các dịch vụ như Dropbox nhưng được đặt trong blockchain. Nó hỗ trợ lưu trữ các tệp dữ liệu lớn ngoài chuỗi, tạo điều kiện cho tốc độ truyền cao và khả năng lưu trữ dữ liệu nâng cao. Điều này không chỉ nâng cao tính lâu dài của dữ liệu mà còn tối ưu hóa việc truy xuất và tương tác dữ liệu trong hệ sinh thái TON.
TON Proxy
Hoạt động như một lớp ẩn danh trên mạng TON, TON Proxy cung cấp các tính năng bảo mật và quyền riêng tư bằng cách che giấu địa chỉ IP của người dùng và cho phép kết nối riêng tư, an toàn giống như các dịch vụ VPN. Thành phần này rất quan trọng để bảo vệ danh tính người dùng và tăng cường bảo mật cho các tương tác mạng, đặc biệt ở những khu vực có kiểm duyệt internet nghiêm ngặt.
TON Payments
Hệ thống thanh toán nội bộ của TON, được gọi là TON Payments, sử dụng Toncoin làm tiền tệ mặc định. Nó tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch khác nhau trong mạng, bao gồm chuyển khoản giữa các ví TON, thanh toán vi mô (micro-payments) trong dApps và thanh toán cho các dịch vụ như TON DNS và TON Proxy. Hệ thống này hỗ trợ trao đổi giá trị liền mạch và linh hoạt trong hệ sinh thái TON, nhấn mạnh tiện ích của mình đối với các hoạt động tài chính hàng ngày.
TON Space
Tính năng này tích hợp chặt chẽ với Telegram, cung cấp giải pháp ví crypto tự quản lý (self-custody wallet) có thể truy cập thông qua giao diện ứng dụng Telegram. TON Space cho phép người dùng quản lý tài sản kỹ thuật số của họ trực tiếp trong Telegram, nâng cao khả năng sử dụng và đảm bảo rằng các tương tác trên blockchain cũng đơn giản như gửi tin nhắn.
Tích hợp với cơ sở người dùng của Telegram
Việc tích hợp với cơ sở người dùng rộng lớn của Telegram trên toàn thế giới với hơn 1,5 tỷ người là một động thái chiến lược nhằm thúc đẩy khả năng tiếp cận của nền tảng nhắn tin để tăng mức độ áp dụng các dịch vụ của TON. Sự tích hợp này tạo điều kiện truy cập trực tiếp vào các tính năng blockchain của TON từ Telegram, có tiềm năng đưa hàng triệu người dùng vào hệ sinh thái TON và làm phong phú thêm sự tương tác của họ với công nghệ blockchain.
Triển vọng tương lai của Open Network (TON)
Open Network (TON) lưu trữ nhiều dApp khác nhau, từ dịch vụ tài chính đến nền tảng truyền thông xã hội. Các ứng dụng này tận dụng tốc độ giao dịch cao và mức phí thấp của TON, trở nên hấp dẫn đối với các nhà phát triển cũng như người dùng. Các ứng dụng này bao gồm nền tảng chơi gamefi, sàn (marketplaces) dành cho NFT và các sản phẩm DeFi, tất cả đều được tích hợp trực tiếp trong hệ sinh thái TON hoặc thông qua Telegram. Sự tích hợp này tạo điều kiện cho người dùng tương tác liền mạch và nâng cao chức năng của ứng dụng bằng cách sử dụng các tính năng phi tập trung của TON.
Định hướng phát triển trong tương lai
Lộ trình phát triển trong tương lai của TON rất mở rộng, tập trung vào việc tăng khả năng mở rộng của nền tảng và nâng cao tính thân thiện với người dùng. Các kế hoạch bao gồm việc tích hợp sâu hơn với Telegram, có khả năng tăng cường mức độ chấp nhận thông qua cơ sở người dùng rộng lớn của ứng dụng nhắn tin nổi tiếng này. Định hướng tương lai cũng nhấn mạnh việc cải thiện cơ sở hạ tầng của TON để hỗ trợ các dApp phức tạp hơn, nhằm thu hút nhiều nhà phát triển hơn và thúc đẩy sự đổi mới trong hệ sinh thái. Việc cải thiện này cũng bao gồm các tính năng nâng cao như TON DNS, TON Storage và TON Payments, giúp mạng trở nên linh hoạt hơn và có khả năng hỗ trợ các ứng dụng phức tạp.
Những phát triển sắp tới trong Lộ trình TON | Nguồn: ton.org
TON có tiềm năng để mở rộng trong các lĩnh vực như tài chính phi tập trung (DeFi) và giải pháp doanh nghiệp. Khả năng xử lý các giao dịch nhanh chóng và với chi phí thấp khiến mạng trở thành nhân tố lý tưởng cho các ứng dụng tài chính đòi hỏi thông lượng và khả năng mở rộng cao. Ngoài ra, kiến trúc linh hoạt cho phép TON thích ứng với các nhu cầu kinh doanh khác nhau, có khả năng thu hút quan hệ đối tác và tích hợp với các doanh nghiệp quy mô lớn đang tìm kiếm giải pháp blockchain.
Các dự án sắp tới trong hệ sinh thái TON
TON tiếp tục đổi mới với các dự án mới nhằm mở rộng khả năng và phạm vi tiếp cận của mình. Các dự án sắp tới bao gồm những phát triển hơn nữa về chức năng chuỗi chéo, cho phép TON tương tác liền mạch hơn với các mạng blockchain khác. Khả năng tương tác này đảm bảo rằng TON vẫn có tính cạnh tranh và có thể hoạt động trong hệ sinh thái blockchain rộng lớn. Những cải tiến trong cơ chế quản trị và giới thiệu các tùy chọn stake phức tạp hơn cũng nằm trong lộ trình, điều này sẽ tiếp tục thúc đẩy phân cấp mạng và tăng cường sự tham gia của người dùng vào quá trình phát triển của dự án này.
Một ví dụ điển hình là Notcoin (NOT), một sự bổ sung hấp dẫn cho hệ sinh thái TON. Dự án này đã thu hút được sự chú ý nhanh chóng khi trở thành trò chơi "Tap-to-Earn" (chạm để kiếm tiền) được tích hợp trong ứng dụng Telegram. Dự án thu hút người dùng bằng cách cho phép họ khai thác (đào) tiền ảo thông qua các thao tác đơn giản, với kế hoạch chuyển đổi những đồng tiền này thành tiền điện tử có thể giao dịch trên blockchain TON. Notcoin được biết đến là dự án thứ 13 của KuCoin Pre-market (Thị trường bán trước KuCoin) được niêm yết vào ngày 10 tháng 5 năm 2024.
Những thách thức và cơ hội của TON
Hệ sinh thái TON phải đối mặt với thách thức đáng kể trong việc thúc đẩy sự tham gia của nhà phát triển do sự phức tạp của các ngôn ngữ lập trình FunC và Fift. Những ngôn ngữ này, kém trực quan hơn những ngôn ngữ phổ biến như Solidity của Ethereum, tạo ra một đường cong học tập (learning curve) dốc có thể cản trở các nhà phát triển và làm chậm sự phát triển của hệ sinh thái.
Tuy nhiên, việc tích hợp TON với ứng dụng Telegram để chia sẻ doanh thu quảng cáo mang đến cơ hội tăng trưởng độc đáo. Cơ sở người dùng rộng lớn của Telegram cung cấp quyền truy cập ngay lập tức cho hàng triệu người dùng tiềm năng, cho phép áp dụng nhanh chóng và khả năng mở rộng các dịch vụ được xây dựng trên TON. Cùng với tốc độ giao dịch cao, phí thấp và cơ sở hạ tầng có thể mở rộng, TON có tiềm năng đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về các giải pháp blockchain trên nhiều mảng khác nhau, mang đến các lĩnh vực phong phú cho các nhà phát triển và nhà đầu tư.
Đọc thêm