Mạng cơ sở hạ tầng vật lý phi tập trung (DePIN) hoặc điện toán phân tán (distributed computing) đang nổi lên như một trong những lĩnh vực nóng nhất năm 2024 trong ngành công nghiệp tiền điện tử. Với tiềm năng áp dụng rộng rãi, các dự án DePIN rất linh hoạt, cung cấp nhiều trường hợp sử dụng trong thế giới thực và ứng dụng sức mạnh của công nghệ blockchain. Tổng vốn hóa thị trường của các dự án DePIN đã vượt quá 12,25 tỷ USD tại thời điểm viết bài, theo dữ liệu trên CoinGecko.
Công ty quản lý đầu tư VanEck cho rằng sự tăng trưởng của thị trường DePIN và việc áp dụng các dự án DePIN ngày càng tăng là một trong 15 dự đoán về xu hướng hàng đầu cho ngành công nghiệp tiền điện tử vào năm 2024. Bài viết sau đây sẽ khám phá tiền đề của cuộc cách mạng công nghệ này, đề cập đến các dự án DePIN nổi bật đang định hình lại bối cảnh của blockchain và web3.
Mạng cơ sở hạ tầng vật lý phi tập trung (DePIN) là gì?
Mạng cơ sở hạ tầng vật lý phi tập trung (DePIN) trong ngành tiền điện tử là các dự án dựa trên blockchain tập trung vào việc tạo ra các phiên bản phi tập trung của cơ sở hạ tầng vật lý truyền thống, bao gồm các mạng lưu trữ phi tập trung, mạng không dây và các dịch vụ cơ sở hạ tầng khác.
DePIN là một khái niệm đổi mới tích hợp cơ sở hạ tầng vật lý với công nghệ blockchain phi tập trung. Sự tích hợp này giúp tăng cường tính bảo mật, khả năng mở rộng và hiệu quả trong các ứng dụng khác nhau. Sự phát triển của DePIN đánh dấu sự thay đổi đáng kể trong ngành, mở đường cho cơ sở hạ tầng kỹ thuật số mạnh mẽ và linh hoạt hơn.
Vai trò của phân cấp phần cứng trong lĩnh vực DePIN
Phân cấp phần cứng (Hardware Decentralization) trong lĩnh vực DePIN là việc phân phối các thành phần vật lý của cơ sở hạ tầng mạng trên nhiều nhà khai thác riêng lẻ thay vì tập trung vào một vị trí duy nhất hoặc dưới sự kiểm soát của một thực thể duy nhất. Sự phân cấp này giúp tăng cường khả năng phục hồi và bảo mật của mạng, giảm tính dễ bị tổn thương trước các lỗ hổng và tấn công cục bộ. Nó cũng thúc đẩy cơ sở hạ tầng dân chủ và công bằng hơn, cho phép nhiều người tham gia đóng góp tài nguyên và chia sẻ lợi ích của mạng lưới, bao gồm khả năng kiếm được phần thưởng cho những đóng góp của họ.
Ưu điểm của dự án tiền điện tử DePIN
Mạng cơ sở hạ tầng vật lý phi tập trung (DePIN) mang đến một số lợi thế bao gồm:
- Tăng cường bảo mật và khả năng phục hồi: Bản chất phi tập trung của các mạng này giúp chúng ít bị ảnh hưởng bởi các lỗ hổng tập trung hoặc các cuộc tấn công có chủ đích.
- Khả năng mở rộng: DePIN có thể nhanh chóng mở rộng quy mô vì chúng dựa vào các node phân tán, mỗi node đóng góp tài nguyên cho mạng.
- Giá rẻ: Sử dụng các nguồn lực phi tập trung giúp giảm chi phí liên quan đến việc xây dựng và bảo trì cơ sở hạ tầng.
- Dân chủ hóa quyền truy cập: DePIN cho phép nhiều người tham gia đóng góp và hưởng lợi từ cơ sở hạ tầng, thúc đẩy một hệ sinh thái công bằng hơn.
- Đổi mới và linh hoạt: Cách tiếp cận phi tập trung khuyến khích các giải pháp sáng tạo và khả năng thích ứng với các nhu cầu và công nghệ đang thay đổi.
Top dự án tiền điện tử DePIN nổi bật nên theo dõi năm 2024
Đến đây chúng ta đã hiểu được khái niệm DePIN và điện toán phân tán là gì? Bây giờ hãy xem xét một số dự án tiền điện tử DePIN tốt nhất trên thị trường tiền điện tử:
1. Filecoin (FIL)
Filecoin là mạng lưu trữ phi tập trung được thiết kế để lưu trữ thông tin có giá trị nhất của nhân loại. Mạng cho phép người dùng thuê bộ nhớ dự phòng của họ để đổi lấy token FIL. Token FiIL được sử dụng để thanh toán cho các dịch vụ lưu trữ và truy xuất.
Mạng đã phát triển đáng kể từ khi ra mắt, thành công lưu trữ hơn 1,7 EiB dữ liệu với sự hỗ trợ từ hơn 3.300 hệ thống nhà cung cấp dịch vụ lưu trữ và cộng đồng đã thúc đẩy tăng trưởng thông qua sự tham gia tích cực. Một bước phát triển quan trọng là sự ra mắt của Máy ảo Filecoin trên mainnet (mạng chính), giới thiệu tính năng hợp đồng thông minh và mở rộng tiện ích của token FIL để xây dựng ứng dụng phi tập trung.
Token FIL thể hiện xu hướng tăng giá với một số biến động nhưng đã tăng hơn 82% trong năm qua, thể hiện niềm tin ngày càng tăng của thị trường. Filecoin Plus được giới thiệu như một lớp tùy chọn cho giao thức cốt lõi, cung cấp một lộ trình thay thế cho việc tích hợp dữ liệu và khuyến khích các nhà cung cấp dịch vụ lưu trữ, tập trung vào việc phân phối giao dịch và tuân thủ khả năng truy xuất để nâng cao tính toàn vẹn và hiệu quả của mạng.
2. Helium (HNT)
Helium cung cấp một mạng không dây phi tập trung cho Internet of Things (IoT), sử dụng một thuật toán đồng thuận cải tiến có tên Proof of Coverage. Token HNT khuyến khích phủ sóng mạng và truyền dữ liệu.
Điều khiến Helium trở nên khác biệt là việc sử dụng công nghệ blockchain một cách sáng tạo để khuyến khích việc tạo ra cơ sở hạ tầng mạng không dây. Mạng dựa vào các cá nhân để lưu trữ các điểm phát sóng (hotspots ) – các thiết bị vật lý cung cấp vùng phủ sóng mạng và đổi lại họ sẽ kiếm được phần thưởng. Điểm nổi bật của Helium là cơ chế đồng thuận độc đáo, Proof-of-Coverage (PoC) giúp xác nhận tính xác thực và chất lượng của vùng phủ sóng mạng do các điểm phát sóng này cung cấp.
Giá trị của token HNT đã tăng từ 1 USD lên 6,8 USD, kèm theo động lực của token Helium Mobile và Helium IOT. Helium đứng đầu AltRank của LunarCrush, thể hiện hoạt động thị trường và xã hội mạnh mẽ, đồng thời dự đoán những nâng cấp quan trọng sau khi di chuyển sang Solana. Vốn hóa thị trường của Helium Mobile đã vượt qua 500 triệu USD nhờ cách tiếp cận sáng tạo nhằm cung cấp dịch vụ di động không giới hạn với giá cả phải chăng, dẫn đến tăng số lượng người đăng ký và sự quan tâm của nhà đầu tư.
3. Streamr (DATA)
Streamr là một nền tảng cho phép trao đổi dữ liệu theo thời gian thực theo cách phi tập trung, tăng cường tính bảo mật và minh bạch trong các giao dịch dữ liệu. Nền tảng cho phép các nhà sản xuất dữ liệu, chẳng hạn như thiết bị IoT, nền tảng truyền thông xã hội và ứng dụng trực tuyến, cung cấp luồng dữ liệu của họ một cách an toàn và hiệu quả. Nền tảng này cũng cung cấp cơ chế để các nhà sản xuất dữ liệu kiếm tiền từ dữ liệu của họ bằng cách bán dữ liệu đó cho những người mua tiềm năng trên mạng.
Token gốc của mạng Streamr là DATA, chủ yếu được sử dụng làm phương tiện trao đổi trong hệ sinh thái, trong đó người mua sử dụng DATA để mua luồng dữ liệu theo thời gian thực từ người bán. Token DATA cũng khuyến khích người tham gia mạng như nhà cung cấp dữ liệu và người tiêu dùng, đảm bảo sự tham gia và đóng góp tích cực cho hệ sinh thái.
Streamr đã và đang nỗ lực để ra mắt mạng 1.0 của mình, tiến hành các thử nghiệm nội bộ, bỏ phiếu quản trị thông qua SIP và thiết lập các mạng thử nghiệm (testnet) công khai để chuẩn bị cho mạng chính (mainnet). Bản phát hành beta của ứng dụng trò chuyện, một nền tảng nhắn tin phi tập trung được xây dựng trên Streamr, cung cấp các cuộc trò chuyện an toàn, kiểm soát bằng token và giao dịch nhanh chóng, tận dụng IPFS và WebRTC để thúc đẩy tính phi tập trung.
Sự tích hợp của Streamr với Lit Protocol giúp tăng cường khả năng truy cập dữ liệu bằng cách cho phép giải mã dữ liệu lịch sử. Đồng thời, mối quan hệ hợp tác với Flux tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai node dễ dàng trên Flux Cloud, củng cố khả năng mở rộng mạng.
Streamr Open Data Challenge đã thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng thông qua việc khen thưởng cho những cách sử dụng dữ liệu thời gian thực một cách sáng tạo và hệ sinh thái đã phát triển với việc bổ sung Dedrop, một ứng dụng chia sẻ tệp phi tập trung và bảng điều khiển node Zonaris , hợp lý hóa việc quản lý node và thể hiện cam kết của Streamr đối với việc phát triển lấy người dùng làm trung tâm trong không gian web3.
4. Bittensor (TAO)
Bittensor là một mạng nơ-ron nhân tạo phi tập trung (decentralized neural network) tích hợp công nghệ blockchain với trí tuệ nhân tạo để tạo ra một mạng lưới các mô hình học máy, nổi bật trong lĩnh vực AI phi tập trung. Token gốc TAO của dự án đóng một vai trò quan trọng trong hệ sinh thái bằng cách khuyến khích các node đóng góp tài nguyên tính toán cho các phép toán AI (AI computations) và có khả năng cấp quyền quản trị cho chủ sở hữu token, do đó thúc đẩy sự tham gia vào quá trình ra quyết định và phát triển của mạng.
Bittensor đã có những bước tiến đáng kể vào năm 2023, đặc biệt là việc được niêm yết trên sàn giao dịch KuCoin, từ đó nâng cao khả năng tiếp cận và sức hấp dẫn của token TAO. Dự án đã nâng cao giao thức học máy phi tập trung, kết hợp các công nghệ tiên tiến như Proof of Intelligence và mô hình Decentralized Mixture of Experts, cho phép trao đổi và cộng tác các dịch vụ AI trong mạng ngang hàng.
Sự đổi mới này đảm bảo khả năng tương thích với các khuôn khổ máy học hiện có từ những gã khổng lồ công nghệ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tích hợp các phương pháp AI truyền thống và phi tập trung.
Công nghệ của Bittensor mở ra vô số ứng dụng tiềm năng trong thế giới thực, từ trợ lý ảo đến chẩn đoán y tế, nêu bật khả năng cách mạng hóa các ngành công nghiệp khác nhau và vượt qua ranh giới phát triển AI.
5. Storj (STORJ)
Storj cung cấp giải pháp lưu trữ đám mây phi tập trung ưu tiên bảo mật và quyền riêng tư bằng cách mã hóa và phân phối dữ liệu trên mạng các node, đảm bảo không có điểm lỗi duy nhất và duy trì hiệu suất ngang bằng với các dịch vụ tập trung.
Token STORJ tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch trong hệ sinh thái, được sử dụng để thanh toán cho các dịch vụ lưu trữ và trao thưởng cho các nhà khai thác node vì đã đóng góp không gian lưu trữ chưa sử dụng của họ, do đó củng cố năng lực và độ tin cậy của mạng.
Storj đã tiết lộ về "Storj Next", một bản cập nhật quan trọng giới thiệu các tính năng mới và ưu đãi kinh tế cho các nhà cung cấp dịch vụ lưu trữ đám mây truyền thống như Amazon S3. Phiên bản này tập trung vào việc cung cấp giải pháp lưu trữ phi tập trung an toàn, tiết kiệm chi phí và hiệu quả, tận dụng kỹ thuật phân đoạn (sharding) để tăng cường bảo mật dữ liệu bằng cách phân phối các đoạn tệp được mã hóa trên mạng ổ đĩa (drive) toàn cầu. Điều này giúp tăng cường bảo mật và đảm bảo dữ liệu vẫn có thể truy cập được ngay cả khi các phần của mạng bị lỗi.
Storj Next có nhiều ứng dụng linh hoạt, từ sao lưu cá nhân đến lưu trữ doanh nghiệp có thể mở rộng và tương thích với Amazon S3 để tạo điều kiện cho các nhà phát triển tích hợp dễ dàng.
Ngoài ra, nền tảng này cung cấp mức giá linh hoạt và sử dụng token STORJ cho các giao dịch và phần thưởng, khuyến khích các nhà khai thác node đóng góp không gian lưu trữ và dịch vụ. Việc giới thiệu IPFS Pinning Service tiếp tục mở rộng khả năng của Storj, đặc biệt đối với ứng dụng phi tập trung và NFT, củng cố vị thế của dự án như một thị trường lưu trữ phi tập trung linh hoạt và lấy người dùng làm trung tâm.
6. Internet Computer (ICP)
Internet Computer là một nền tảng điện toán phi tập trung được thiết kế để thay thế toàn diện cho hệ thống CNTT truyền thống, nhằm mục đích lưu trữ phần mềm, dịch vụ và tài sản kỹ thuật số trên mạng internet được phát minh lại. Nền tảng có cơ chế đồng thuận Threshold Relay cải tiến, được tăng cường bởi Network Nervous System (NNS), để cung cấp một môi trường an toàn, có thể mở rộng cho các ứng dụng phi tập trung, chú trọng vào khả năng tương tác và xử lý dữ liệu tốc độ cao.
ICP là token gốc của nền tảng và là thành phần không thể thiếu trong hệ sinh thái, tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản trị mạng bằng cách cho phép chủ sở hữu token bỏ phiếu về nâng cấp và kinh tế, đóng vai trò thanh toán cho tài nguyên tính toán và lưu trữ, đồng thời thưởng cho những người tham gia như nhà điều hành trung tâm dữ liệu vì những đóng góp của họ cho việc bảo trì và quản lý mạng .
Những tiến bộ chính trong hệ sinh thái Internet Computer đến năm 2023 bao gồm việc triển khai Websockets để cập nhật ứng dụng động, theo thời gian thực và mở rộng bộ nhớ ổn định lên hơn 100GiB để hỗ trợ các ứng dụng phức tạp. Cũng có những cải tiến về cấu trúc ổn định để quản lý dữ liệu quy mô lớn và hiệu quả.
Ngoài ra, Demergent Labs đã đạt được tiến bộ trong các dự án như Azle, Kybra và Sudograph, đồng thời nâng cao các công cụ dành cho nhà phát triển trên nền tảng này. Hơn nữa, giới hạn nhị phân (binary limit) WASM đã được tăng lên, cho phép phát triển các ứng dụng phức tạp hơn bằng nhiều ngôn ngữ lập trình khác nhau.
7. Bware (INFRA)
Bware (INFRA) là một dự án mạng cơ sở hạ tầng vật lý phi tập trung (DePIN) độc đáo. Dự án tập trung vào việc cung cấp các dịch vụ cơ sở hạ tầng phi tập trung. Bware tích hợp nhiều cơ sở hạ tầng blockchain khác nhau để nâng cao chức năng, từ đó đã thực sự trở nên nổi bật. Token gốc INFRA được sử dụng để truy cập và thanh toán cho các dịch vụ cơ sở hạ tầng này. Cách tiếp cận của Bware trong việc tích hợp các công nghệ blockchain đa dạng nhấn mạnh cam kết của họ trong việc cải thiện hiệu quả và khả năng tiếp cận các dịch vụ cơ sở hạ tầng phi tập trung.
Token INFRA cho phép chuyển đổi API Blast sang nền tảng phi tập trung và không cần cấp phép, thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển. Vào năm 2023, Bware Labs đã thực hiện một bước chuyển mình đáng kể trong không gian cơ sở hạ tầng web3 phi tập trung bằng cách tung ra token INFRA. Sự ra mắt này là một phần trong sứ mệnh của họ nhằm trở thành nhà cung cấp toàn diện các dịch vụ cơ sở hạ tầng và công cụ dành cho nhà phát triển hiệu suất cao cho các nhà xây dựng blockchain.
8. Theta Network (THETA)
Theta Network (THETA) là một mạng phân phối video phi tập trung được hỗ trợ bởi công nghệ blockchain. Dự án nổi bật nhờ cách tiếp cận sáng tạo nhằm cải thiện chất lượng truyền phát video và giảm thiểu chi phí. Mạng tận dụng băng thông dự phòng và tài nguyên điện toán của người dùng, tạo ra hệ sinh thái truyền phát video hiệu quả hơn. Token gốc THETA được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau trong mạng, bao gồm khuyến khích người dùng chia sẻ băng thông, tham gia quản trị và làm phương thức thanh toán trong hệ sinh thái.
ThetaCon 2023 đánh dấu một thời điểm quan trọng đối với hệ sinh thái Mạng Theta, gắn kết những người sáng tạo, nhà phát triển và những người đam mê trong việc tôn vinh việc phân phối nội dung phi tập trung và công nghệ blockchain, tập trung vào video, phương tiện truyền thông và giải trí. Hội nghị nhấn mạnh sự hội nhập của Theta vào lĩnh vực giải trí phổ thông thông qua quan hệ đối tác chiến lược với những gã khổng lồ trong ngành như Sony, Samsung và Google, đồng thời khai mạc Giải thưởng Zilly (Zilly Awards) để tôn vinh những đóng góp đáng chú ý của cộng đồng.
Đồng thời, Theta Network API đã có những cải tiến đáng kể, bao gồm việc khởi chạy API Theta Explorer, cung cấp công cụ phát triển mạnh mẽ cho các doanh nghiệp và tổ chức hỗ trợ DeFi và tích hợp web3 với truy cập dữ liệu trên chuỗi cải tiến. Những nâng cấp kỹ thuật này cũng đã cải thiện năng lực và tốc độ giao dịch của mạng, hợp lý hóa chức năng của cầu nối Theta (bridges).
9. BitTorrent (BTT)
BitTorrent là một dự án tiên phong trong phân phối tệp phi tập trung, kết hợp với việc áp dụng công nghệ blockchain và tiện ích của token BTT, trở thành một dự án quan trọng trong không gian DePIN. BitTorrent có giao thức chia sẻ tệp phi tập trung giúp tăng cường phân phối các tệp lớn như video và phần mềm, trở nên hiệu quả hơn khi số lượng người dùng tăng lên.
Token BTT gốc phục vụ nhiều vai trò trong hệ sinh thái này: khuyến khích người dùng chia sẻ băng thông, cải thiện hiệu suất mạng; hoạt động như một loại tiền tệ giao dịch để mua tốc độ tải xuống tốt hơn hoặc nội dung cao cấp; và cho phép tương tác với dApps trên nền tảng BitTorrent, tận dụng công nghệ blockchain để có trải nghiệm tương tác nhiều hơn.
Vào năm 2023, hệ sinh thái BitTorrent (BTT) đã trải qua một sự phát triển đáng chú ý với giá trị của token BTT tăng đáng kể, tăng gần 80% trong năm qua. Giá trị của token tăng vọt có liên quan đến sự phát triển của blockchain Tron, nơi BTT được phát hành, đạt 200 triệu người dùng. Cột mốc quan trọng này đối với Tron - một nhân tố chính trong Lĩnh vực DeFi đã ảnh hưởng tích cực đến hiệu suất thị trường của BitTorrent. Vốn hóa thị trường của BitTorrent đạt gần 1 tỷ USD và khối lượng giao dịch cũng đã tăng lên đáng kể.
10. Arweave (AR)
Arweave (AR) tạo sự khác biệt bằng cách cung cấp giải pháp lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn, chi phí thấp trên giao thức blockchain của mình. Token gốc AR được sử dụng để thanh toán cho việc lưu trữ dữ liệu, với khoản phí một lần để đảm bảo rằng dữ liệu được lưu trữ mãi mãi. Cách tiếp cận của Arweave đối với việc lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn, phi tập trung và tiện ích của token AR để hỗ trợ dịch vụ này giúp nó trở thành một dự án quan trọng trong lĩnh vực DePIN.
Vào năm 2023, hệ sinh thái Arweave đã có sự tăng trưởng đáng kể, được minh họa qua Ecosystem Map quý 3 năm 2023, bao gồm hơn 130 dự án. Các dự án này đã đóng góp chung vào 1,28 tỷ giao dịch trên chuỗi. Việc mở rộng này bao gồm bổ sung hơn 30 nhóm mới kể từ cuối năm 2022. Hệ sinh thái Arweave nổi bật nhờ sự đa dạng, trải rộng trên nhiều lĩnh vực khác nhau như tin tức, xuất bản, xã hội, giáo dục, DeFi và NFT.
Triển vọng tương lai của thị trường DePIN
Tương lai của lĩnh vực DePIN đặc trưng bởi tiềm năng và sự tăng trưởng đáng kể, được thúc đẩy bởi những tiến bộ công nghệ và sự chuyển đổi sang các hệ thống phi tập trung. Trong bối cảnh công nghệ web3 phát triển nhanh chóng, lĩnh vực DePIN có thể đóng một vai trò then chốt trong việc định hình cơ sở hạ tầng kỹ thuật số thế hệ tiếp theo, nhấn mạnh vào tính bảo mật, hiệu quả và trao quyền cho người dùng.
Với bối cảnh phát triển của công nghệ blockchain và việc áp dụng ngày càng tăng, các dự án DePIN mang đến cơ hội đầu tư thú vị, thu hút cả nhà đầu tư cá nhân và tổ chức. Xu hướng đối với các giải pháp bền vững và phi tập trung càng củng cố thêm triển vọng của ngành, giúp ngành đi đầu trong phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật số sáng tạo và linh hoạt.
Phần kết luận
Nhìn chung, lĩnh vực mạng cơ sở hạ tầng vật lý phi tập trung (DePIN) đã sẵn sàng cho sự tăng trưởng đáng kể, mang đến một cách tiếp cận mang tính thay đổi cho cơ sở hạ tầng kỹ thuật số truyền thống.
Với việc tập trung vào bảo mật, khả năng mở rộng và phi tập trung, các dự án DePIN đang ngày càng thu hút sự chú ý từ các nhà đầu tư và nhà giao dịch trong không gian tiền điện tử. Lĩnh vực này không chỉ mang đến cơ hội đổi mới công nghệ mà còn mang đến những con đường đầu tư tiềm năng. Các dự án DePIN có thể ngày càng trở nên quan trọng khi nhu cầu về các giải pháp phi tập trung tăng lên, trở thành một lựa chọn hấp dẫn cho những ai đang muốn đa dạng hóa các khoản đầu tư tiền điện tử.